Rinawmna (Thupuan 2:8-1)

 

Bible Chang Thlan:- Thupuan 2:8-11

1. Thuhma

Tun tuma kan thu ngaihtuah tur hi ‘rinawmna’ tia thupui vuah a ni a. Rinawmna hi Mihring leh ramsa-te tan pawh tul leh pawimawh tak a ni a. Nunhona tawh phawtah chuan a pawimawh ber kan ti thei awm e. kan thupui hi thalaite tan a bikin sawi kan tum ang a. A hmasaber atan rinawmna awmzia kan hrilhfiah ang a. He mi zawhah rinawmna chu chawimawina hlawhchhuahna a nihna kan thlir leh ang a. A zawhah innghahna tlak rinawmna leh thutiama dingnghet rinawmna kan ngaihtuah ho leh ang . A tawp ber atan tlangkawmnain kan thupui hi a tawp kan khar dawn a ni.

 

2. Rinawmna Awmzia Chu Engnge Ni?

Kan thupui hi a fiah zawk theih nan tawngbul lam atangin sawifiah kan tum ang. ‘Rinawmna’ tih hi Greek tawng chuan ‘Pistos’ an ti a, Hebrai tawngin ‘Emuna’ an ti thung a, a awmzia chu hetiang hi ani:- Mi rintlak (Reliable), beisei ang ngeia mawhphurhna hlen thin mi, midang tan pawh innghahna tlak leh rinngam te hi mi rinawm chu an ni. Han belhchhah leh ta ila, Rinawmna awmzia hi kan teh dan a zirin chi hranghrangin kan sawi thei anga. Hetiang hian sawi dawn ta ila, rinawmna chu “innghahna tlak-te, rin tlak-te, thutiama ding nghet-te, tih tur ti te.” Hengte hi rinawmna kan tarchhuah theihte ni ta mai se. Kan tehna a zirin rinawm kan tih chu a inanglo thei a. Chuti a nih laiin heng kan tarlan theih bak a awmzia tam tak kan belhchhah thei ngeiin ka ring.

Mi tupawh mi ropui leh ngaihsan awma kan chhal theihna chu zirsannaah-te leh hosaknaah-te ni lovin, rinawmna chawisangtu an nih leh nih lohvah a ni zawk. Thu hre tam leh sawithiam rinawmna tlachhamte ai chuan mahni chanvoa rinawm taka ti thinte hi eng hun leh hmunah pawh mite fak leh chawimawiin an awm zawk thin.

 

3. Rinawmna Chu Chawimawina Hlawhchhuahna A Ni

Mi rinawmte hian a tirah harsatna tamtak tawk thin mah se, a hnuah hnehna an chang thin tih thu hi mi rinawmte chuan a duai loh zia an hrechiang hle ang. Tunlaiah rinawmna tlachham mahni tanghmasialna leh mi kuta sahrang hmuh lenna chuan min chim nasa hle tawh a. Mahni ta lo pawh neih duhna chuan kan khawtlang, ram leh hnam chu min ei chhe mek zawng a nih hi. He zia tha lo tak avanga mualpho ta pawh tam tak an awm ngei ang. Rinawmna tel lo chuan nun hian hlutna leh zahawmna a nei lova. Hmelma insiamna a ni.

Abraham Lincoln-a rinawmna atang hian rinawmna hlutzia i zirho dawn teh ang. Lincoln-a kha kum 24 mi chauh a nih laiin Illinois-a New Salem khaw dak inah dakpu hna a thawk a, a hlawh chu kum khatah dollar 55.17 chauh a ni. Kum 1836-ah New Salem dak in chu an khar a. Hun rei tak liam tawh mah se, Washington atanga Agent lo kal chuan pawisa chin fel a tul thu leh dak in chuan dawrkar pawisa dollar 17 an bat thu a rawn sawi a (He tih hun lai a dollar 17 chuan thil a tithei hle turah ngai ila). Hetih hun lai hian Lincoln-a chuan ukil hna a lo thawk daih tawh a ni.

Lincoln-a chu pindanah lutin thiangrem hlui tawh zet mai hi a va hawng ruk ruk a, puan enga siam ip hlui tawh zet mai, insuih tut chu a rawn keng chhuak a. a tawnna an phelh a, a chhunga pawisa awm zat an han chhiar chuan dollar 17 chiah a lo ni a, kum tam tak chhung chu pawisa a awm tih hre reng chungin a lo khawih miah lo a nih chu! Lincoln-a chuan Agent hnenah chuan “Ka pawisa chauh lo chu tu pawisa mah ka hmang ngai lo,” tih pahin Agent hnenah chuan pawisa chu a hlan ta a ni. Abraham Lincoln-a chu rinawmna tlachham mi lo ni ta se zawng he thilah hian a mualpho hle dawn a ni. Mahse a rinawmna chuan chawimawina a hlan a. Kum tam tak ral tawh mahse chuai leh tawh lo tur hmingthatna chu a hlawhchhuak ta zawk a ni.

Rinawmna hi kan incheina tha leh mawi ber a nih hre rengin tute pawhin kan vawn nun hram hram hi a tul tak zet a. Rinawmna chuan nun hlimna leh zahawmna a thlen thin a ni. Chubakah rinawmna chuan ‘thlarau mi’ dik takah min siam a. Thu tam tak sawi aiin mite thinlungah awmzia a nei zawk. Mission hmanrua tha tak a nihna pawh i hre thar leh ang u.

 

4. Innghahna Tlak Rinawmna

‘Innghahna’ tih thumal awmzia hi han sawifiah dawn ta ila. Miten he tiang hian an sawi thin, ‘pafa ram vak chuan Sakei an tawhin fapa chuan a pa chu inphen nan a hmang thin’ an ti. Entirnan, Sakei chu a pa chuan hneh dawn lo mah se, fapa tan a pa chu a innghahna a ni tlat. Innghahna tih chu mi tuin emaw harsatna leh tlakchham a nei a. Mahse, chu a harsatna chu a mah chauha chinfel theih loh hun a lo thlenin a tlukluhna leh nghenchhan bera a hman chu atan innghahna chu a ni.

Chhungkua, Kohhran leh Khawtlang te kan thlir chuan heng zawng zawng innghahna chu thalaite kan ni. Chhungkua, Kohhran leh Khawtlangte hi thalai ten kan ngaihsak loh chuan tluchhe thei mai dinhmunah a dinga. Thalai tute pawh hi kan dinhmun theuhah innghahna sutpui ban kan ni vek a. hmanlai kan pi leh pu te hunah chuan in an sakin a innghahna ber sutpui ban nei a sak a ni thin. Chu sutpui ban a tlukchhiat hma chuan chu in a chengte chuan thlamuanna an nei thin. Sutpui ban chu a ngeta rintlak a nih tawh loh chuan chu in chu innghah nan a tlak tawh lova, thiaha a thara din that leh a tul thin. He sutpui ban hi thipui leh ruahpui a lo hrang pawha a chelh dingtu a nih avangin a pawimawh em em a. A bik takin sutpui ban chu ‘in’ tinghettu mai ni lovin naupang, damlote leh kum upa te tan an vawnchhan ber a nih avangin a hluin a tangkai em em thin a ni.

Thalaite hi Chhungkua, Khawtlang, Kohhran leh ram leh hnam innghahna sutpui ban kan ni a. Sual thlipui a lo hrang hun pawha nghing lo tur leh thlamuanna thlen tura chelhdingtu innghahna sutpui ban kan ni. Sutpui ban nget hrikin a eichhiat hun chu tlukchhiat hun a nih angin, thalaite kan nget hun hun chu kan khawvel (kan chenna hmun leh ram) chhiat hun tur a ni. A nih chuan “thalaite tan ngethrik chu enge ni ta ang?” thalaite eichhe thei ngethrik chu tam tak a ni ngei ang. mahse, tam tak zingah tlem a zawng chauh kan sawi anga.

1. Thalaite min eichhetu chu zu hi a ni. Zu hi kan in duh avangin thalai thenkhatte hian sawimawi talh kan tum thin. thenkhat ten, ‘zu in mite hi an taima duh’ tiin an sawi thin. A dik mai thei. Mahse mi taima sa zu in tam tak an awm thei. Zu a in avang chuan a taima hauh lo vang. Zuin pa tam tak taimak chhan chu zu an hlawh dawn vang a ni zawk. A dik tak chuan zu hian ngaihtuahna a ti buai a, hriselna a khawih pawi thin, taksa a tichhe bawk a. Mihring chu kan taksa hriselna a that loh chuan eng hna pawh hi kan huphurh vek a. chutih huna kan ka atanga chhuak tam ber chu phatna thu a ni. Chuvangin zu in hi taimakna ni lovin thatchhiatna a ni zawk a, hmantlak lo leh innghahna tlak lova min siamtu a ni.

2. Lehkha chhiar thatchhiat hi thalaite min eichhetu a ni. Thalai ten kan hun tam tak chu lehkha chhiar nan kan hmang ngai lova. Kan taksa leh thlarau kaihruaitu Bible pawh kan chhiar ngai lova. Bible hi bu engzat thuikhawm nge? tih leh a hlutna pawh sawi thiam lo leh hre lo tam tak thalaite zingah kan awm thin. Chutichung chuan Bible chang hmanga inhnial erawh kan hrat em em thung. Pathian thu chu dik lo tak pawhin kan sawi thin ngei ang. Pathian kan zah lo tihna a ni. Lehkhabu hi mithiamte finna chhunkhawmna anih avangin mi a nileng (mi dawngdah)te kawm ai chuan lehkhabu ngaina taka kawm thin hian lukhawng a nei zawk. lehkhabute hi finna min petu thian tha an ni.

Kan sawi tawh ang khan thalaite hi Chhungkua, Kohhran leh Khawtlang innghahna ber kan ni a. chuvangin fing taka kan awm a tul a ni. Tumahin mi mawl leh thatchhe tak chu innghahna atan kan hman duh a rinawm loh. Innghahna atan chuan mifing leh taima takte hi kan thlan a rinawm zawk.

Thalaite hi innghahna sutpui ban nen kan tehkhin a. He tah hian a nuamah leh hreawmah pawh innghahna kan nih chu chiang takin kan hre thei. A nuam china a lang thei ang ber a inhmana, hreawm pawh tawrh tul hun a lo thlen huna bo leh ta daih thalaite hi kan va tam ta em! He zia tha lo tak hi kan bansan a hun tawh tak zet a ni. John Wesley-ah chuan “Mi tupawhin a cross a put paih loh chuan Kristian ni tlak a ni lo” a lo ti a. Chuvangin mite innghahna kan nih angin kan mawhphurhna chu zo taka hlen chhuak thei tura kan inbuatsaih a tul tawh tak zet a ni. Miten kan chuanga rinna an innghah ngam ang ngeia rinawm taka kan awm a tul a. Chutianga kan awm thei a nih phawt chuan kan hming chu mite hriatin mawi takin a lo richhuak ang a. Hlim takin chawimawina nopui chu kan chang thei dawn a ni.

 

5. Thutiama Ding Nghet Rinawmna

Thutiam hi chi tam tak a awm thei a, hnathawh kawnga thutiamte, hmangaihna thutiamte, inneih thutiamte, Pathian leh mihriang inkara thutiamte, thuruk vawnthat kawnga thutiamte leh mahni chunga thutiamte. Heng thutiam zawng zawng tihhlawhtlina a lo awm theihna chu ‘rinawmna’ chauh a ni. Rinawmna chuan thutiam chu tipuitling turin a vawngnung tlat a. engtianga harsa leh hreawmah pawh rinawmna chuan a phatsan ve ngai lo a ni.

Tunlaiah thutiam bawhchhia kan tam sawt em em a. A bik takin inneih thutiam bawhchhia kan tam leh zual niin a lang. Mi tam tak chuan inneihna chu Pathian hmaa thutiama nemngheh a nihna chu bawhchhia a “Thihna lo chuan then suh se” tih chu kan damlai ngeiin kan bawhchhe thin. Tunlai nupa inthenna tam zawk hi chu rinawm loh vang a ni kan ti thei ang. A chhan chu thutiam hlutna leh zahawmna hre lo thalai tam tak kan awm vang a ni. Thutiam chu kan duh tihpuitlin theihna a nih dawn phawt chuan awlsam takin kan chham leh mai thin. Thutiam reng reng chu a hun rei dan azirin harsatnain a chhu buai ngei ngei thin a. Chutih hunah chuan rinawmna tlachham chuan thutiam chu inthiamlohna nei hauh lovin a bawhchhe leh mai thin. A bik takin thalaite hi kawng engkima kan chaklai hun a nih angin kan rilru pawh a hmanhmawh a. Thutlukna pawh awlsam takin kan siam zung zung thin. Chuvangin kan hun hman mekah hian fimkhur taka kan kal dem dem a tul zia thalai ten kan hriat nawn fo a tha ang.

Mi rinawm lote avangin rinawmna chu tih hmelhemin a awm a. Miten hetiang hian an sawi thin, “thiltha sawm chu thiltha lo pakhat lekin a tichhe thei.” He mi tluk chiah hian rinawmna chu mihring nun hlutna ber a nih rualin rinawmlohna chuan mitkhap kar lekah a ti chhe thin. Kan ram chhungah han thlir ta ila. Sawrkar hnaah te, company-ah te leh damdawi inah te leh zirna school pawh hna kan dilin rinawm taka thawk turin thu kan tiam thin a ni. Mahse hmuntin deuh thawah eirukna (corruption) chuan hma a la zel a, rinawmna chu thil zahthlak leh hmuhsit awm a lo ni ta zawk thin. Rinawm avanga hna chan ta te leh rinawm avanga hmun sawn (Transfer) ta te pawh sawi tur an awm teuhin a rinawm bawk. Kan hnathawh puiten zanga (500) thawh turah sangkhat (100) thawh tur tiin ro an rel a. He politic hi kan pawmpui theilo a nih chuan kan thiante tan mi hnawksak kan ni ngei dawn a ni. Eng emaw chang chuan rinawm taka awm hi mite huat rawn hlawhna a ni duh khawp mai. Chubakah mi rinawmlote hlawhtlinna chuan rinawmna chu nuihzat burah a siam chang a thleng thei bawk. Mahse, heng rinawmna avanga tawrhnate hi lo thleng thin mahse chhel tak leh rilru dik tak kan put theih hram hram a tul a ni. A nih chuan engvangin nge kan rinawm ang?

Hmasabera leh hnuhnungbera, thia lo nung leh taa khan nguntaka min chah vang a ni. Samurna khuaa Kristiante hian he tih lai hian harsatna an tawk nasa hle a. Sakawlh chhinchhiahna an neih ve loh avangin thil lei leh hralh pawh phalsak an ni lo. Chuti ema an harsat chhan nia lang chu Krista vang a ni kan ti thei ang. Kaisaia chu Pathian anga an biak duhloh vang a ni. Heng harsatna karah thihthlenga rinawm tura phut an ni a. Chu mi hnuah nunna Lal lukhum an chan tur thu tiamin an awm bawk. He mi atanga kan hmuh theih chu thalaite kan nunah rinawm tul hun a lo awm thin. Chung hunah chuan Samurna khuaa Kohhran hi i hre reng ang u. Vawinah hian an mahni ang bawkin thupek kan ni a. Nunna Lal Lukhum pawh kan tan dahin a awm tawh a ni. Amaherawhchu kan thil tawn azira kan rinawm chhan chu Krista vang ni zel rawh se.

 

6. Tlangkawmna

A chunga kan sawi tawh angin rinawmna chuan chawimawinate, faknate, zahawmnate min hlan theih rualin mi rinawmlote avangin rinawmna chuan harsatna na sa tak a tawk thei bawk. Chuvangin rinawmna tlachham hi chhiatna min thlentu a nih zia thalaite hian hre thar zel ila. Kan nun theuhah rinawm tul hun a lo la thleng zel ang. Pakhat leh pakhat kan rinawm a tul hun leh chhan pawh a inang lo thei a. Engpawhnise Keimahni hun tawn thleuhah rinawmna chu kan thih thlenga vawngnung turin kan inbuatsaih hi a hun tawh tak zet a ni. Kan sawi tawh angin thalaite hi Chhungkua, Kohhran leh Khawtlang innghahna Sutpui ban kan nih hi hre reng i la, min tichhe theitu ruihhlo leh sualna chi hrang hrang lakah i invawng tha ang u. Thalaite Krista tan inbuatsaih thar zel ila. Tasa leh thlarau lamah pawh rinawmna chu kan chaw tuiber lo ni zel rawh se. Kan thute Lalpan malsawm rawh se, Amen.

Thurawnna Te:-
-….., Tleirawl leh rinawmna [Article online] http://venghlunbranchktp.blogspot.com/2013/11/ni-3112013-thalaite-thian-chhiare-ve.html, 8/12/2014.
-Ellish Pachuau, RINAWMIN AWM RAWH [article online] http://ellishpachuau.blogspot.com/2010/06/sermon.html, 6/12/2014.
-Lal Thahluna Ralte, Puitlin Lam Panin Bu 3-na, Tleirawlte leh rinawmna (Aizawl: Synod Press, 2009) p-64.
-John Wesley, Sermons on Several Occasion, Tran-James D. Holway, Self-denial in Sermon 42 (Ilkenson: Moorley’s Publishing, 1987)481.
-Rev. Zohmingthanga, Thihthlengin Rinawmin Lo Awm Rawh (Tahan: Methodist Printing Press, 2014) p-2,3.
Ziaktu: Ramdinzaua
Thu Lakna: Chanchin Tha
Previous
Next Post »

I Ngaihdan Leh I Comment Hnutchhiah Te Kan Ngai Pawimawh A Ni. EmoticonEmoticon