Hruaitu Tha Leh Zuitu Tha

Pathian thil siam nih phung tha tak mai chu hruaitu an awm hi a ni, tungchhova kal mihringte leh ransa thenkhatte zingah hruaitu an awm loh chuan nunhona a buaia ral lak-ah a him lo a ni.Hruaitu hi zuitu an awm loh chuan a awm theih loh a, chutiang bawkin zuitu pawh hruaitu an awm loh chuan a awm theih loh a ni. Chuvangin hruaitu leh zuitu hi inkawp tlat nihna hrang nei a ni. Hruaitu tha leh zuitu tha han tih mai hian a huam zau khawpa, kan thupuiin Christian hruaitu leh zuitu lam kawh tir kan tum a vangin Christian hruaitu leh zuitu tha nihna lam sawi kan tum dawn a ni.(1) hruaitu chu enge ni? (2) hruaitu tha leh tha lo, (3) zuitu chu enge ni?(4) zuitu tha leh tha lo,(5) tunlaia kan harsatna leh thu kharna in kan tipawp ang.

1.Hruaitu Chu Enge Ni?

Hruaitu tih hi hrilhfiah dan chi hrang hrang a awm, Lord Montgomery chuan “ Hruaitu chu tum thuhmun nei tura mipuite huikhawma hnehna pe theitu hi a ni, a ti a. Victor Manogram chuan “Hruaitu chu pawl thil tum ti hlawhtling thei tura mipuite kaihruaithei hi a ni”a ti ve a. Dr. John R. Mott chuan “ Hruaitu chu a kalna kawng chin hriaa chu kawngah chuan kal hmasain a mah zui tura midangte hruai theitu hi a ni, a ti ve leh a, American President Truman chuan “Hruaitu chu midangte an duh ngai loh duh tir theitu leh tihtir thetu hi a ni” a ti ve bawk a.Hruaitu hna hi a hautak hle a, an mawhphurhna a sang hle a ni, pawlho enkawl, chawm,siam puitlin, rawngbawl tura buatsaih,nun vawng thinghlim, hmathlir neih, hruaitu tur chher,leh thawhhona lam a huap vek a ni.

Hruaituin a kaihhruai dan chi hrang hrang a awm a, a then a zar han tarlang I la,
(1) Ngaihtuahna hmanga hruaitu (Thought Leader): He inkaihhruai dan in a tum chu an mahni zuituten thil thar an hmuh chhuah emaw an ngaihtuah chhuah theihna turin a tanpuiin an fuih thin a ni.
(2) Hruaitu huaisen (Courageous Leader): An thil tumah leh beiseiah an chianga huaisen takin an ding a . Thu dik an zawng a, thu dik an sawi thin . Entirnan : January 1, 1863 a sal chhuahna dar vawtu America President 16th na Abraham Lincoln-a kha hruaitu huaisen kan tithei a ni.
(3) Mite rawngbawl sak hruaitu (servant leader): Zofate context tak a kan sawi dawn chuan tlawmngai hruaitu kan tithei ang. Kan lal Isua kristan a zirtirte leh mipuite a kaihhruai dan kha mite tanpui leh mite tana rawngbawl sak a ni a, Entirnan : Fahrahte nu tia an koh Mother Teresa-i pawh kha mite rawngbawl sak hruaitu (servant leader) kan tithei a ni.
(4) Thuneihna hmanga hruaitu (Autocratic Leader): An thuneihna hmangin mipuite an kaihruai a, an duh danin ro an rel thin.

2. Hruaitu Tha leh Tha Lo

Hruaitu nih hi a har lova, hruaitu tha nih erawh a har thung. Pawl pakhat an chakna leh chak lohna hi hruaitu chungah a innghat tam hle a hruaitu mawhphurhna a sang hle a ni. Hruaitu tha chu mi piangthar tha tak, mahni invawngfel thei mi, mi rinawm, mahni hna hrechianga ngaipawimawh, tawngkam a fimkhur a, pawl thil tum tih hlawh tlin tum a hma la, ruahmanna fel fai tak siam a hma la, hruaitu tha chherchhuah a tum a, inpumkhatna a ngaipawimawh, mahni tui zawng chauh ni lovin midang duh dan leh tuina lam a ngaipawimawh a, a thawhpuite talent chawhthawh dan a thiam a, members-te harsatna leh tlak chhamna a hria a a theih tawkin a pui thin, an thil tha tih leh hlawhtlinna-ah fak leh chawimawi a thiam a, members- te hminghmerin a ko thei a, an hmalakna a thlir let a siamrem tulnaah dawhtheih takin a siam tha thin.

Hruaitu tha lo ( a hming mai a hruaitu) chuan hruaitu tha chherchhuah lam aiin amah aia tha zawk tura a ngaih chu a do a, kawng a dal thin. A thu neihna hmangin a ma mimal hlawkna a zawng a, midang thu leh hla a ngainep a, mahni a inngaisang a, pawl hmasawnna a hlamchhiah a ni.

3. Zuitu Chu Enge Ni?

Zuitu han tih mai pawhin a chiang thawkhat tawh viau a, zuitu chuan hruaitu a neih a ngai a, mi tu emaw zirtirna, emaw thil tih dan thlawp a puibawmtu leh thu hretu a ni.

4. Zuitu Tha leh Tha Lo

zuitu din hmun hi thil harsa tak din hmun a ni a, zuitu tha ni tur chuan tlawmna nun , rinawmna leh thuawihna nun neih a ngai a ni, hei vang hian mi tam tak ten kan tlin lohna pawh a ni. Hruaitu tha ni tur chuan zuitu tha nih hmasak a ngai a, kan Bible a Joshua nun kan en chuan,Israel fate kanaan ram hruai thlengtu kha hruaitu ropui Joshua a ni. Israel mipui te a hruai hma khan Mosia hnung zuitu tha a ni. mahni hruaitu sawisel leh deusawh hmang zuitu chu hruaitu an nih hunah hruaitu tha an ni ngai lo, zuitu tha chuan an hruaitu tlin lohna te a chhawmdawl thin a, inzir nan a hmang zawk a ni.

5. Tunlaia Kan Harsatna

Hruaitu tha leh tha lo inkar a hlat ang bawkin zuitu tha leh tha lo inkar hi a hla hle a, tunlaiah (a bik takin kan district-ah) Hruaitu tha ni a kan ngaih te hruaitu a tan a kan thlan hian eng vangin nge an phat thin a, zuitute vang nge, tu /eng vang nge ni ang? Heng harsatna leh zawhna te hi chhan kan tum dawn a ni.

Hruaitu inthlannaah hruaitu atan a kan thlan te hian an pha tlangpui thin a, hei hi a pawi hle a ni, Pathianin members te hruai tur hian min ruat a ni tih hi kan hriat loh vang nge, kan theihna zawnah a rawngbawl tur hian min duh a min thlang a ni tih hi kan hriat reng a pawimawh hle awm e. zuitu (members) te hian hruaitu te hi thil kan tihna reng rengah min hoin an tel ngei kan beisei a, an tel theih loh hnih khatah kan sawisel leh mai thin hian hruaitu nih hi an duh loh phah thei a ni. Kan sawitawh angin Kristian hruaitu chu tlawmngaihna hmang a hruaitu an ni a. tlawmngaihna chu mite tan a rawngbawl sakna, Kan lal isua’n a mite a hruai dan kha a ni. Kan Hruaitu te hi dinhmun inang lo tak tak an ni hlawm a, an harsatna zawnah zuitu ten kan hriat thiam a tul hle awm e. Hruaitu tha tak lo ni tawh thin leh hruaitu a tan a kan mi duh ten hruaitu hna chelh an huphurhna chhan pakhat chu chhuangkua harsatna vang ani. Hnatlang emaw thil tih nikhuaah an tel theih reng dawn loh avangin hruaitu inthlanah an pha thin a ni. He harsatna hi zuitu ten kan chingfel thei a ni, hruaituin thil tih dan tlangpui a duan tawh chuan zuitute hian kan mawhphurhnaah ngai in hruaitu te an teltheih loh hnihkhatah phunnawi lo in tih tur a an ruat te an tel lo pawhin kan tih theih chuan hruaitute harsatna tam tak kan chingfel thei dawn a ni. Zuitu tha chuan midang an thawh leh thawh loh a en lo va, tihtur a an ruat chu a ti mai thin a ni. Chuvangin zuitu tha te kan ni a hruaitu an tel leh tel loh lam en loin kan hma a tih tur hi zo taka kan hlen hi a pawimawh a ni. Hruaitu leh zuitu hi an kahpuk chaw reng a, tun a zuitu te pawh nakinah hruaitu kan la ni leh dawn a ni. Chuvangin hruaitu leh zuitu hi tangkawp tlat a nih ang bawkin kan tan kawp chuan hruaitu inthlan niah inpha an tlem phah a rinawm.

Tlipna & Khaikhawmna

Khawvel lam thil a hruaitu leh kristian hruaitu hian inanna tam tak nei mahse inan lohna tamtak a nei. An inan lohna pawimawh tak mai chu khawvel lam a hruaitu chuan mahni theihna leh thiamna hmangin an hruai thina, sawrkarah emaw company-ah emaw party pakhat khatah emaw thlahlawh tam tak tak an dawng a, an lal em em a,an hnuai a mite thawh tur an kawhhmuh thin a ni. Christian hruaitu chuan Pathian thiltihtheihna leh chakna, chunglam thupek leh Thlarau Thianghlim hruaina hmangin an hruai a, an thiamna leh chakna nilo in Pathian duhdanin an chakna leh thiamna an hmang zawk thin a ni. Hma an hruai a hnung an dawl bawk a mite tan rawng an bawl sak a ni.

Hruaitu hi Pathian ruat an ni a, chuvangin hruaituin a hriat tur pawimawh tak mai chu Pathian rawng a bawl a ni tih hi a hriat reng a pawimawh hle awm e. Hruaitu chuan thla hlawh sum/pai he leiah dawng lo mah I la Pathian hnen a tang malswmna chi hrang hrangin kan dawng a ni. kan lal Isua Krista model tlawmngaihna hmanga hruaitu hi kan ram, khawtlang leh kohhranin kan innghahna leh kan mamawh reng tur a ni a chuvangin hruaitu chuan hruaitu tha nihna tlem a zawng kan tarlan tak te hi kan vawn renga kan zira kan nupui a pawimawh hle awm e.

Hruaitu a pawimawh ang bawkin zuitu pawh hi a pawimawh hle a, hruaitu chauh chuan pawl thil tum leh thil tih tur ruahmante zuitute puihna tel lo chuan a tihlawh tling thei lova chuvangin pawl a chak theihna tur chuan hruaitu leh zuitu an tankawp a tul a ni. Zuitu tha chuan a hruaitu thil tum leh tih tur ruahmante tih hlawhtlin hi a hna ropui tak a ni a, a hruaitu harsatna a hriat saka, a chunga mawhphurhna te zo takin a hlen thin a ni. Kan pawl a chak deuh deuh theih nan zuitu tha nihna kan sawite hi kim chang lo mahse kan nunpui chuan hma kan sawn a rinawm a ni.

A tawp ber a tan, Hruaitu tha kan neih zel theih nan hruaitu te harsatna hriat sakin an tel lova kan thawh theih chu zuitute hian I thawk theuh ang u, chutiangbawkin hruaitu te pawhin zuitu te ngaipawimawhin, mahni thu chauh dah lal tum lovin, mite tan a rawngbawl sak, tlawmngaihna hmanga hruaitu kan nihna hi kan vawng nung reng dawn a nia. Hruaitu tha leh zuitu tha kan nih theih nan Lalpan ka’n zain malmin sawm theuh rawh se. AMEN.

Lehkhabu Rawnte:
  • Chuangsangvunga, ‘Kristian Leadership Thupui Hawnna,’ Myanmar Mizo Theological Journal vol.4. September-2012.
  • Khawsiama, Lecture note on Ministerial Training, Myanmar Theological College, Mandalay, 2014.
  • Lalpiangthara,K. Hruaitute Thian .Aizawl: Rinawmna Press, 2008.
  • Lamchhip branch kristian thalai pawl.[article onlinr] available from http://lcktp.blogspot.com/2013/05/hruaitu-chanvo.html internet accessed 3 December 2014.
  • Longman Dictionary of Contemporary, fifth edition, 2009. 
 
Ziaktu: Pu Malsawmdawnga (Letpanchaung)
Previous
Next Post »

I Ngaihdan Leh I Comment Hnutchhiah Te Kan Ngai Pawimawh A Ni. EmoticonEmoticon